1

                                                 Maùi cheøo ngöng     thaû chuùng toâi leân bôø

                                         ngöôøi laùi ñoø     nhaên nhoù

                                                                  bieát khoâng nhaän ñöôïc 5000 tieàn rieâng

                                ngöôøi aáy ñöùng     nöôùc laïnh tôùi maét caù chaân

                                                                                  vòn con ñoø quoác doanh

                                         laøm choã döïa      da ngöôøi aáy

                                 maàu buøn                          maét toâi doõi theo

                                                thuûy – trieàu – buoåi – saùng ñang ruùt

                                 töø beán nöôùc

                                                    ( loùe saùng

                                         aùnh phaàn ñoïng laïi )     khoái ñaëc maøu ngoïc lam

                                                    nhö nuùi         moác ñaõ nhuoäm ñen

                                                            buïng con ñoø

                                         ñang nhaám nhaùp noù

                                                             nöôùc trong chaûy vaét ngang trôøi

                                hang ñoäng loaøi dôi bieát bôi     toâi khoâng nuoát

                       caùi taêm toái            ñaù taûng döôùi goùt

                                                                          con caù döõ neáu toâi saûy chaân

                               maêng nhuõ ñaù gaëp chuoâng nhuõ ñaù     nhöõng cuoäc ngaãu phuøng

                                                 nghìn naêm môùi thaønh

                                                                    2

                                                tröôùc veû ñoû taùi cuûa nhaät thöïc

                                        moïi ngöôøi

                                               maát thaêng baèng

                               beân trong        coâ baùm boùng

                                  ngöôøi tình         sôï coù khi ngaõ

                                                       thaân hình coâ moät boâng hueä traéng vaø ñen

                                                                               noåi baät nôi voøm hoïng

                                  baàu trôøi         coâ khoâng aên gì saùng nay

                                            tröø moät quaû chuoái

                                                             eâm caùi daï daøy bònh

                           nhöõng gioït nöôùc gieáng rôi tí taùch

                                                   saâu phía trong caùc vua ñaù chôi côø

                                                         cuoäc töông tranh töø ngaøn xöa

                                                                                        khoâng keû thaéng

                                       môø mòt söï baát - sanh cuûa tieàn - kí – öùc

                                                 coâ queân ñem theo ñeøn chôùp

                               hoùa giaûi ñaù         maêng nhuõ ñaù

                                               moät doøng kinh ñeå xoû xaâu

                                                                          nhöõng yù nghó trong coâ

                                                                        3

                                nhöõng con dôi aên boùng toâi

                                                               khi ñaïi döông nuoát chuùng toâi

                                     töø nhöõng trang naøy baàu trôøi seõ noùi gì

                                                  veà        ñoäng hang dôi?

                                                             hai möôi naêm     baûn chaát xaáu ñaõ

                                          chìm trong queân laõng

                              quay laïi beán: baàu trôøi baèng xöông

                                      söông muø chaûy maùu treân choùp nuùi

                                                      treân maët nöôùc ì aïch nhöõng con thuyeàn

                              oàn aøo tieáng ñoäng cô diesel

                                    moät caùi ñaàu khoång loà baèng ñaù

                                                            möôøng töôïng chuùng toâi

                                hai taûng ñaù        hai con gaø choïi nhau

                                               moät con choù ñaù ñaày caûnh giaùc laëng im quaéc maét

                                          baøn tay toâi chaïm chaân trôøi

                                                                                ñuoâi choù ñaù caùi saøng coù vaåy

töø taäp thô Song of the Cicadas  

                                      Sa Ñeùc doäi aâm

                                               "Theá  giôùi roäng lôùn vaø phöùc taïp tuy raát roõ"

                                                                                 --Marguerite Duras                                                                                 

Kinh ñoäng cô theå tröôùc va ñaäp cuûa ñaát vaø bieån - -

                                    Toâi ñi chôi xa ñeán Sa Ñeùc tìm chò

                                         Toâi ñaõ bay qua Thaùi Bình Döông roäng lôùn vaø trong

                       caêng phaàn aûo nhö toaùn-hoïc

                                        Toâi ñaõ nhieàu laàn leân phaø qua soâng Meâkoâng

            moät vuøng nöôùc phieàn haø          cuûa laõng queân vaø ngheøo khoù

                    vaø laéng nghe doøng soâng

            vaø khoùc - -

                  Toâi tìm thaáy tröôøng tieåu hoïc     vaøng-ñaäu-naønh vôùi nhöõng maûng ngôøi xanh

                                      nôi meï chò töøng daïy

                               vaø hoâm nay tröôøng nghæ sôùm nhaân dòp leã coå ñoäng yeâu nöôùc

            töøng ñaùm baø meï oâng boá

                                         ngoài vaét veûo

            noùng ruoät ñôïi chôû con veà - - hoï coù theå chôø

                                   ñôïi chôø      ñôïi chôø

            chính Phaät hay Chuùa

                                   hieän thaân

                             töø buïi

   khi thaáy töø xa moät dinh thöï  kieåu Trung Hoa       trang trí coâng phu

            vôùi nhöõng vieân ngoùi minh hoïa truyeän tranh      toâi nghó

                                     aét ñaáy moät nôi quan troïng

                                          vaø nôi aáy vaãn quan troïng      chính quyeàn bieán toøa nhaø

                   thaønh ñoàn coâng an      anh coù theå thaáy coâng an boán naêm ngöôøi    

                        ngoài chôi baøi chaân gaùc leân baøn

                                   coâ höôùng daãn cho toâi hay ñoù nôi ngöôøi tình töøng soáng

                        laâu ñaøi cuûa thaân phuï ngöôøi tình (moät oâng quan mieàn Sa Ñeùc)

            tin ñöôïc chaêng lôøi coâ aáy      nhöng laâu ñaøi kia (khoâng aûm ñaïm xanh)

                                               maët ñoái maët soâng Meâkoâng döôùi taám bieån ñoàn coâng an

                                                           hoï coù nhöõng böùc hình caám khaùc

                                     do may maén (hoaëc leäch ñöôøng) maø coù

            Toâi nhìn thaáy boùng linh hoàn chò nhö moät ñöùa beù

                                           y phuïc giaûn dò maàu traéng     böôùc ñi

                      gaàn nhaø caïnh nhaùnh soâng Meâkoâng thaân quen

                                              vaø toâi coù theå nghe loùc coùc tieáng giaøy chò goõ goùt

                        nhöõng caùi nhìn ñau ñaùu baùm theo chò nhö ñaùm voû lon keâu loaûng xoaûng

                                    ôû Vónh Long toâi thaáy chò nhaép ly traø öôùp laøi

            ven bôø Meâkoâng maøu baïc

                        giöõa baàu-trôøi-thì-thaàm moät ngoâi-sao-môùi löôùt xuoáng

                                                              leûn vaøo doøng Meâkoâng nhö maùi cheøo

                                               phaûi chaêng aáy ñieàm baùo

            nhöõng côn laûo-ñaûo-say sau naøy trong ñôøi chò?

            Sa Ñeùc tænh lò aùm buïi cuûa mieàn Nam

                                    moät tænh nhö nhöõng tænh khaùc nhöng nôi ñaây

                               moãi teá baøo cô theå toâi ñeàu doõi theo quaù khöù chò

            (Chính nôi söông muø Ñoâng Döông taïc hình chò daùng xöông chim

                                                                            nhöõng giaác mô Baéc Myõ

            ñaõ ngaâm u aùm vaøo tuûy toâi)

                                         nhöõng hoaït ñoäng thôøi thô aáu chò in ñaäm trong

                               ñoåi thay cuûa khoâng khí nay höôùng daãn toâi

                                                         tuûy trong cô theå toâi

                                           tôùi söï tónh mòch cuûa baøi ca

            meâ ñaém ngöôøi daân thöôøng      ñoaïn tuyeät nhöõng cuoäc soáng cao ngaïo

                                   trong moïi thöù

laø keå veà quaù khöù      quaù khöù chò     hieän taïi chuùng toâi:

                            chôï buùa hoâi haùm om xoøm tieáng caõi nhau

            phaø gæ seùt vôùi maùy moùc thôøi tieàn chieán

                                       loø gaïch nhö ñoài hình con kieán coù voøm böï

            nôi aáy caùc coâ gaùi vò thaønh nieân ñaøo ñaát

                            bao tay ñaát seùt tôùi caèm

                                   ñaøn oâng ñaøn baø da nhaên saïm naéng canh giöõ

            tinh thaàn Meâkoâng xöa

                                           tröôùc sau      khoâng ñoåi

                                     moät thaùng sau ôû Haø Noäi toâi bieát tin

            qua baùo chí Vieät chò ñaõ

                          töø traàn taïi Phaùp vaø

                                      ñôøi soáng phöùc taïp cuûa chò

                   trong nhöõng khoaûnh khaéc      leäch nhòp

                                          hieän tröôùc toâi trong vuõ ñieäu tango

Background drawing of Ha Tien, Vietnam, by Mong-Lan, 1996.